AL HET ONDERSTAANDE MOET JE TEN MINSTE OVER DIT TIJDVAK WETEN
KA: De ontwikkeling van het wetenschappelijk denken en het denken over burgerschap en politiek in de Griekse stadstaat
Weet over de Griekse oudheid dat…: * kunst en filosofie het hoogste niveau bereikten * de Griekse wereld uit stadstaten bestond * een Griekse stadstaat (polis) zichzelf bestuurde * van die stadstaten Athene de bekendste is.
Athene was dit omdat…: * zij rond 500 v.Chr. uitgroeide tot een directe democratie om te voorkomen dat één leider te veel macht kreeg (wie verdacht werd van machtswellust kon door directe stemming worden verbannen) * in hoog tempo de machtigste polis werd die veel andere Griekse stadstaten (poleis) haar wil oplegde * beroemd was en is om haar filosofen Plato en Aristoteles die net als andere Griekse filosofen (wijsgeren) allerlei aspecten van het bestaan onderzochten, wat baanbrekend nieuw was.
KA: De groei van het Romeinse imperium, waardoor de Grieks-Romeinse cultuur zich in Europa verspreidde
Rome kenmerkte zich misschien wel het meest door haar macht, alleen al vanwege haar rijk (imperium) dat in de tweede eeuw na Christus zijn maximale omvang bereikte.
Weet over Rome dat ..: * het van oorsprong een republiek was * onder leiding van Augustus (regeertijd 27 v.Chr.-14 na Chr.) een keizerrijk werd * het Romeinse Rijk werd opgebouwd met militaire middelen én door middel van diplomatie * onder leiding van de keizers de periode van betrekkelijke rust en vrede aanbrak die pax romana wordt genoemd * in ruil voor gehoorzaamheid en de levering van troepen mensen in de overwonnen gebieden het Romeinse burgerrecht kregen, wat rechtsbescherming met zich meebracht * de Romeinen hun cultuur verspreidden (romanisering) in onder meer Duitsland, Engeland en Frankrijk, waar steden werden gesticht en wegen aangelegd, belangrijk voor de snelle verplaatsing van hun troepen én de handel.
KA: De klassieke vormentaal van de Grieks-Romeinse cultuur
Wát een bouwmeesters waren de Romeinen! Denk bijvoorbeeld aan hun aquaducten en gebouwen als het Colosseum in Rome of het Paleis van Diocletianus in Split! De Romeinen zelf waren sterk beïnvloed door de Griekse cultuur. In het oostelijk deel van het rijk was de Griekse cultuur over grote gebieden verspreid, wat kwam door de hellenisering (verspreiding van de Griekse cultuur) die onder meer het gevolg was van de veroveringen van Alexander de Grote en ver daarvoor van kolonisatie door de Griekse stadstaten. Vanwege de overeenkomsten tussen beide culturen wordt gesproken over de Grieks-Romeinse cultuur of de klassieke cultuur.
KA: De confrontatie tussen de Grieks-Romeinse cultuur en de Germaanse cultuur van Noordwest-Europa
Geen enkel rijk is blijvend, dus ook niet het Romeinse Rijk. Weet hierover dat…: * na de pax romana een periode van onrust en wanorde begon en rond 300 na Chr. uiteenviel in een oostelijk en een westelijk deel * in het oostelijk deel Constantinopel (het huidige Istanbul) de tweede hoofdstad van het rijk werd * het rijk rond 400 na Chr. definitief werd gesplitst in een westelijk en een oostelijk deel, met elk een eigen keizer.
Weet ook dat…: * de problemen zich vooral voor in het West-Romeinse Rijk voordeden * dit kwam door verdeeldheid aan de politieke top, door de Germaanse volksverhuizingen in Europa en door de Germaanse koninkrijkjes die er ontstonden * de keizer in het Westen hierop weinig grip had en daardoor minder belasting ontving * het West-Romeinse Rijk in 476 ophield te bestaan * het Oost-Romeinse Rijk bleef bestaan tot 1453 en in de middeleeuwen het Byzantijnse Rijk genoemd werd.
KA: De ontwikkeling van het jodendom en het christendom als de eerste monotheïstische godsdiensten
Het jodendom is de oudste monotheïstische godsdienst, het geloof in één God (monotheïsme). Het is gebaseerd op heilige boeken met daarin vastgelegd religieuze voorschriften. Monotheïsme was bijzonder, omdat de meeste godsdiensten polytheïstisch waren en dus geloof hechtten aan meerdere goden.
Binnen het jodendom ontstonden er verschillende richtingen. Uit een daarvan ontstond het christendom. Weet over het christendom dat…: * het christendom ook heilige boeken kent, gebundeld in het Oude en het Nieuwe Testament * Jezus het joodse geloof een nieuwe inhoud wilde geven, met vooral een boodschap van verdraagzaamheid en vergiffenis * hij als een lastpost werd gezien, de doodstraf kreeg en werd hij gekruisigd * na zijn dood het aantal christenen groeide * Paulus, zelf niet van joodse komaf, maar buitengewoon belangrijk voor de ontwikkeling van het christendom, vond en gedaan kreeg dat het christendom ook open moest staan voor niet-joden.
De eerste tijd werden christenen vervolgd, omdat zij de keizer niet als goddelijk zagen. Ondanks de verdrukking groeide het christendom. Keizer Constantijn (ca.280-337) stelde het christendom gelijk aan andere religies en keizer Theodosius maakte in 392 het christendom tot staatsgodsdienst, dat wil zeggen de officiële godsdienst van het Romeinse Rijk.
AL HET BOVENSTAANDE MOET JE TEN MINSTE OVER DIT TIJDVAK WETEN
Geschiedenis & Onderwijs 
3 gedachten over “Grieken en Romeinen (3000 v.Chr. – 500 na Chr.)”